Kamis, 20 Oktober 2011

SEFOPE Asina Akordu ho Parseriu Dezenvolvimentu Komunitária

Written by Pedro Delfim
Dili-Governu Liu husi Sekretáriu Estadu Formasaun Profesional no Empregu (SEFOPE) halo Asina akordo ho Parseru Dezenvolvimentu Komunitária liu husi Sentru formasaun profesional hamutuk 16 hodi fo kapasitasaun ba juventude sira iha área oi-oin tamba parseriu dezenvolvimentu komunitária hanesan parseiru ne’ebé ajuda governu liu husi formasaun profesional.
Tuir Sekretariu Estadu Formasaun Profesional Empregu, Bendito Freitas hateten katak governu liu husi Sekretariu Estadu Formasaun Profesional servisu hamtuk ho Parseiru Dezenvolvimentu Komunitária hodi kria Centru Formasaun Profesional hodi hasa’e kapasidade juventude nian iha área oi-oin.
“Govenru liu husi SEFOPE servisu hamutuk ho parseiru Dezenvolvimentu Komunitária sira hodi hasa’e kapasidade ba juventude sira iha área oin-oin  atu nune’e  bele fo koiñesementu ne’ebé  diak liu tan ba juventude sira ne’ebé ramata ona sira nian estudu iha Ensinu Sekundária”dehan Bendito Freitas iha edifisiu Caicoli Kinta-feira (20/10) Nian mos informa tan katak durante ne’e governu liu husi Sekretáriu Estadu Formasuan Profesional servisu hamutuk ho Sentru Treinamentu Vokasional hamutuk 16 hodi fo formasaun ba juventude sira iha área oin-oin  hanesan Agrikultura, Saúde,Hotelária,no seluk tan tamba parseiru Dezenvolvimentu Komunitária hanesan Estadu nian ain liman hodi ajuda governu.
“Parseiru Dezenvolvimentu Komunitária hanesan ain liman estadu nian atu bele ajuda governu hodi inplementa programa governu nian tamba parseiru Dezenvolvimentu sai hanesan implementador ne’e duni governu nafatin servisu hamutuk ho parseiru Dezenvolvimentu komunitária sira hodi nafatin fo kapasitasaun ba juventude sira”dehan nian


Alfredo :Tuir Fonte Informasaun Austrália , kompañia Woodside Prontu ona atu dada kadoras mai Timor Leste.

Wednesday, 19 October 2011 12:14
Written by M X
Libertasaun- Sekretáriu Estadu Rekursu Natural, Alfredo Pires , Segunda-Feira(19/10/11) iha Parlamentu Nasional hateten katak Kompañia Woodside prontu ona atu dada kadoras mai Timor Leste.
Governu Aliansa Maiória Parlamentar (AMP) ne’ebé maka lidera husi Maun Boot Kay Rala Xanana Gusmão hetan rezultadu ida  pozitiva  konaba negosiasaun pipeline mai iha Timor-Leste,  tamba foin dadauk média nasional balun iha Austrália fo sai katak Kompañia Woodside prontu ona dada kadoras mai Timor Leste.tenik Alfredo
“Karik ita haree  jornal iha semana tolu liu ba, iha Timor Leste maka seidauk sai maibe média  sira iha Austrália ne’e fo katak kompañia Woodside prontu ona konsidera Timor nia proposta atu dada pipeline ne’e  mai  iha Timor Leste’’ afirma Sekretáriu Estadu Rekursu Natural, Alfredo Pires ba jonalista sira iha Uma Fukun Parlamentu Nasional , Kuarta-Feira (19/10/11). Durante iha prosesu negosiasaun, Timor –Leste nia pozisaun maka kodaras ne’e tenke dada mai iha Timor tamba faktu hatudu tiha ona katak Austrália dada tiha ona nia parte Mina tasi Timor ba Darwin.
Tuir negosiasaun ne’ebé la’o durante ne’e Woodside nia pozisaun maka kadoras ne’e namlele iha tasi laran maibe tuir peskisa hatudu katak kustu ba plataforma no instalasaun ba projetu ne’e boot liu kompara ho dada mai iha Timor.
Maibe notisia diak ida  maka iha loron 10 fulan Outubru tinan 2011 ne’ebé média   sira fo sai katak woodside prontu  ona atu dada kadoras mai Timor Leste, loron matan gas foun ida atu mosu  iha ita nian rain,bnomos husu ita hotu lalika kontente, maibe tenke akompaña prosesu polítika  konaba  kadoras ne’e la’o nusa.tenik Alfredo
“Ita lalika kontente demais, ita tenke hatene polítika ne’e la’o nusa, ita tenke mantein nafatin ita nia pozisaun atu manan objektivu ne’ebé maka ita hotu hakarak, maibe hau hatene katak  iha duni mudansa ida Woodside tuir jornal  ne’ebé hau lee” Nia  afirma.
Ikus liu nia hateten tan katak se bainhira la realiza Governu AMP nia ukun mak partidu ne’ebé deit  maka atu kaer iha periódu tuir  mai tenke halo tuir Povu nia ejizénsia.

Senin, 17 Oktober 2011

Votu Labele Soe, Povu Tenki Fihir Implementasaun Programa Partidu

Posting Husi : Josefa Parada
BAGUIA- Votus votante sira nian labele soe no sei konta nafatin ba lideransa nebe povu fo fiar iha elaisaun jeral 2012, tamba ne’e povu tenki fihir ba pragrama partidu nian no historia lideransa partidu.
Lia hirak ne’e hato’o  husi Koordenador CNRT, sub-distritu Baguia, Luis  de Oliveira katak atu sai ulun bo’ot nasaun, tenki hakuak povu hotu-hotu, tan ne’e povu tenki fihir programa no historia partidu nian.
“ Atu ita nia votu keta soe, ita tenki fihir programa husi partidu nian tamba iha nasaun Timor Leste implementa lei barak, lei balun mai husi STAE, CNE no lei seluk, tan ne’e ita nia vota atu konta nafatin ita tenki hili ema ho kuidadu,” dehan Luis, liu husi deskursu Sabadu (15/10) iha konsolidasaun partidu CNRT iha suku Larisula, sub-distritu Baguia, Distritu Baucau.
Nune mos Vice Prezidente CNRT, Virgilio Smith hatete CNRT hamrik ho vizaun ida no prisipiu politik ida katak tenki liberta povu, liu husi programa bo’ot mak dezemvolvimentu. Informasaun kompletu iha STL Jornal no STL web, edisaun Tersa (18/10). Timotio Soares Gusmão

Minggu, 09 Oktober 2011

Timor-Leste: Xanana ultrapassou "golpe de estado" em 1984 antes de se tornar líder incontestado da resistência - biografia

Lisboa, 09 out (Lusa) - Uma tentativa de "golpe de estado" contra Xanana Gusmão, em 1984, afirmou a sua posição como líder incontestado da resistência timorense à ocupação indonésia, afastando elementos radicais e dando ao movimento um caráter nacionalista e plural.
O episódio surge descrito em detalhe na biografia do líder histórico timorense da investigadora australiana Sara Ninner, que aponta este acontecimento como uma das principais revelações do livro “Xanana – Uma Biografia Política”, editado pela D. Quixote.

A tentativa de golpe é atribuída ao então chefe do estado maior das Forças Armadas de Libertação Nacional de Timor-Leste (Falintil), o comandante Kilik, apoiado pelo chefe das Brigadas Vermelhas, Mauk Moruk.
Kilik e Moruk convocaram um encontro, em Hudi Laran, para o qual não convidaram Xanana, apelidado pelos "rebeldes" de "revolucionário traidor" por causa das suas posições em defesa do pluralismo dentro do então Conselho de Resistência Revolucionário Nacional (CRRN).

Na sequência deste episódio, Xanana decidiu fazer "uma remodelação radical" da estrutura de comando e expulsar os rebeldes do comité central, assegurando um controlo "mais firme" da resistência.
"Esta purga de partidários de uma linha dura levada a cabo por Xanana pode ser vista como o início da sua liderança sem oposição em Timor e do desacordo mais prolongado com a Fretilin. [...]Tinha rejeitado as ideologias marxistas e iniciado uma inclusão independente de todos os credos políticos num movimento de resistência nacionalista", refere a biografia.

O livro, posto à venda este mês em Portugal, retrata a vida de Kay Rala Xanana Gusmão desde a infância até à sua atual posição de primeiro-ministro de Timor-Leste.

"A descoberta mais surpreendente foi perceber o quão arduamente teve que lutar para conquistar e manter a liderança", disse Sara Ninner à agência Lusa.

A investigadora da australiana Monash University, que já tinha editado “Resistir é Vencer: a autobiografia de Xanana Gusmão”, entrevistou exaustivamente o líder timorense e mostrou-se impressionada com a "dureza da sua vida" e com o número de familiares, amigos e camaradas que perdeu durante a luta.

"O seu estilo encantador faz-nos esquecer os nervos de aço. A sua capacidade de suportar o sofrimento e continuar, motivando os outros, é extraordinária", considerou a investigadora.
"Enquanto muitos continuam a ver Xanana como um herói da luta de resistência, o livro mostra um ser humano singular que muito frequentemente questionava o seu papel e que cometeu erros"
, prossegue a autora.

Sara Ninner sublinha que o livro aborda essencialmente a liderança de Xanana entre o início dos anos 80 e 1999, ano da consulta popular de autodeterminação de Timor-Leste, reservando apenas o posfácio para os quase 10 anos de independência do território.

Sobre este período, a investigadora adianta que "nem sempre a sua atuação teve em conta o interesse supremo do país", apontando como exemplo a crise de 2006. Nesse ano, a autora entende que Xanana, então Presidente da República, desautorizou publicamente as chefias militares na questão dos peticionários desertores do exército.
O caso gerou manifestações contra o Governo liderado por Mari Alkatiri, da Fretilin, que acabaram por degenerar numa escalada de violência e numa grave crise política e de segurança que deixou 150 mil deslocados.

"Vejo este livro como parte das primeiras tentativas para escrever a história Timor-Leste, algo muito difícil porque imensas coisas são contestadas. Penso que muitas pessoas irão discordar da minha abordagem e mesmo o próprio Xanana talvez não concorde com as minhas descobertas", adiantou.CFF
Lusa/Fim
l.com
 
 

Senin, 03 Oktober 2011

CNRT Sei Hetan Vantajen Bo’ot Iha Elisaun 2012

Posting Husi : Josefa Parada





DILI-Xefi bankada CNRT, Deputadu Aderito Hugo, hateten partidu CNRT ninia roda lao nafatin to’o iha nivel nasional, tanba ne’e CNRT  konfia sei hetan vantajen bo’ot atu hetan votus  iha elisaun jeral 2012.
“ Iha situasaun ne’e, ita bele imajina, partidu CNRT ninia roda lao nafatin, husi nivel nasional ba to’o iha baze, ami konfia, no ami sei hetan tan vantajen bo’ot  atu  hetan votus  iha elisaun jeral 2012,” hateten Deputadu Hugo ba STL  iha uma fukun PN, Segunda  (3/10).
Xefi bankada CNRT ne’e hateten, iha 2012 partidu hotu-hotu hare ba kestaun rua, hanesan elisaun Presidenti Republika, Pozisaun partidu CNRT  ne’e nian atu ba kandidatura  PR, sira formalmente  bele hasai iha konfrensia  nasional nebe’e  sei halao iha  Janeiru tinan oin.
Deputadu Hugo hatutan, Vantajen konaba CNRT ninia apoiu, fulan tolu partidu ne’e iha 2007 kompete  elisaun jeral 2007, bele sai segundu mais votadu. Depois elisaun 2007, CNRT  hetan tan konfiansa  hodi halo aliansa ba ukun kaer poder durante tinan lima. Informasaun kompletu iha STL Jornal no

Partidu CNRT halo konsolidasaun iha Suku Uaigae hodi hein Vitória iha 2012

Dili-Partidu Kongresu Nasional Rekontrusaun Timor Leste (CNRT) hala’o konsolidasaun iha Suku Uaigae hodi konsolida Militante sira hodi hein Vitória iha 2012.
Iha konsolidasaun ne’e Sekretáriu Jeral Partidu CNRT, Dionísio Soares Babo hateten katak CNRT hamrik tamba haree ba nasaun ne’ebé foin mak hetan nian independensia maibe iha 2006 nasaun ne’e monu fali ba rai kuak ne’e duni Maun Bo’ot Xanana ho Veteranu sira tomak hodi fanun fali CNRT hamrik hodi salva fali nasaun no povu.
“Partidu CNRT hamrik tamba nasaun foin mak sai husi funu nian laran hodi hetan ukun an maibe iha 2006 akontese tan krizi bo’ot ida hodi halo povu la fiar ona instituisaun governu nian ne’e duni Maun bo’ot Xanana ho Veteranu sira hamutuk hodi fanun fali CNRT atu hamrik fali hodi salva rai no povu ida ne’e ba dala rua tan”dehan Sekretáriu Jeral Partidu CNRT, Dionísio Babo iha Suku Uaigae,Sub-Distritu Vemase,Distritu Baucau Sábadu (01/10)
Iha parte seluk hanesan Koordenador Partidu CNRT Sub-Distritu Vemase, Alberto Soares hateten katak Partidu CNRT tama iha Suku Uaigae tamba haree ba Figura Maun Bo’ot Xanana nian ne’eduni ohin loron Partidu CNRT hodi hamrik iha Suku Uaigae.

“Partidu CNRT hamrik iha Suku Uaigae tamba haree ba figura Maun bo’ot Xanana  nian ne’e duni ohin loron Partidu CNRT hodi hamrik iha Suku ida ne’e hodi hatudu ba Militante katak CNRT hamrik ona iha Suku ida ne’e”dehan Alberto iha Konsolidasua ne’e.
Iha fatin seluk hanesan Xefe Suku Uaigae, Marcos Pereira hateten katak nia fo parabens ba koordenador Vemase ne’ebé lori Partidu CNRT tama iha Suku Uaigae ne’e hatudu katak iha Suku Uaigae iha duni demokrásia hodi simu partidu Polítiku hotu-hotu atu bele mai fahe programa partidu nian ba Militante iha Suku ida ne’e.