Rabu, 10 Agustus 2011

Alex: Povu Maubere Hatene Xanana-Taur Funu Nain

Posting Husi : Josefa Parada


DILI-Alex Freitas alias Daitula, oan mane husi Sub Xefe Estado Maijor das Falintil, David Alex Daitula, hateten, povu Maubere hatene momos istoria no kontribuisaun eis Komandante Supremu das Falintil, Kay Rala Xanana Gusmão ho Maijor Jeneral Taur Matan Ruak nian, ba luta ukun rasik aan ne’e.
“Xanana ho Taur laos hanesan lider balun ne’ebe iha situasaun difisil la hatudu nia an hanesan funu nain. Ohin, povu Maubere realiza tiha nia mehi ida ukun rasik an foin hatudu nia an hanesan funu nain ida. Maun boot Xanana ho Taur laos tipu ida hanesan ne’e. Hori uluk hori wain  Maun boot nain rua ne’e funu nain,” dehan Alex ba diariu ne’e iha  Hotel Timor, Dili, Tersa (9/8), hodi responde hasoru deklarasaun Komisariu Politika Nasional Partidu Demokratiku (PD) Distritu Dili, Julio Araujo alias “Meta Malik,” ne’ebe hateten, Xanana ho Taur la’os funu na’in.
Oan mane David Alex Daitula ne’e mos husu ba lider politiku sira koalia buat ne’ebe mak justu ba rai ida ne’e nia istoria no rekuñese ba luta nain sira nia sofrementu (penderitaan) ho nia sakrafisu tau iha ninia fatin. Ita labele aproveita situasaun ema seluk nian sai hanesan instrumentu politika para atu atinji buat ruma. Tamba hahalok hanesan ne’e sei laiha valor ba ita nia politika,” Alex afirma.
Liu husi konsolidasaun PD nian iha Suku Kaikoli, Dili, Sabadu (30/7), Meta Malik deklara katak, iha nasaun Timor Lorosa’e ne’e la iha ema ida mak funu na’in, inklui Xanana ho Taur mos la’os funu na’in. Maibe, povu aileba sira mak funu na’in.
“Hau kestiona ho razaun hirak ne’e. Tamba ne’e, hau hakarak husu ba Meta Malik atu klarifika lolos maun boot Xanana ho Taur nia pozisaun durante luta iha tempu naruk nia laran ho objektivu saida. Ho razaun ne’e mak Meta Malik foin hatete katak maun boot nain rua ne’e laos funu nain,” tenik Alex.
Tamba ne’e, Alex Freitas, husu ba Mata Malik nia onestidade no transparensia tamba foin dau-dauk ne’e liu husi media nia koalia fila-fali katak nia la koalia buat hirak ne’e. “Se karik nia la koalia buat hirak ne’e, nia iha direitu atu lori media ba tribunal para hatudu provas konkreta tuir buat ne’ebe katak nia la koalia. Nune’e bele hatudu fila-fali ba publiku katak buat sira ne’ebe hasai iha media ne’e inventadu husi media, nia bele dada fali estatementu ne’e liu husi prosesu legalidade para publiku hatene katak nia la hatete buat hirak ne’e,” Alex suzere.
Nia mos  husu ba politika nain sira labele konfundi sala politika seluk-seluk nian ne’ebe hakarak atu aproveita deit iha situasaun ida ne’ebe mak agora dadauk fasil ona atu hatudu nia an nudar funu nain. “Maun boot Xanana laos tipu ida hanesan ne’e,” hatete Alex.
Xanana, katak Alex, depois saudozu Nicolau Lobato ofrese nia vida ba luta povu maubere atu ukun rasik an, Xanana mak asumi fila fali kargu ne’ebe mak saudozu Nicolau lori nudar hanesan komandante hatudu duni nia responsabilidade.
“Iha situasaun difisil Maun Boot Xanana realiza duni mehi ne’ebe mak povu maubere hakarak ukun rasik an. Xanana laos aproveita situasaun ida nebe mak fasil tiha mak nia atu sai funu nain. Xanana laos tipu hanesan ne’e. Nia hatudu duni ninia prinsipiu luta ne’e iha povu maubere nia oin. “Povu maubere hatene momos katak Xanana duni mak responsabilidade no organiza funu ne’e to’o ohin ita realiza mehi ne’ebe mak povu Maubere hakarak ukun an. Laos xanana iventa nia istoria. Xanana mak hamutuk ho povu ida ne’e,” nia sublina.
Alex Freitas mos husu ba lider politika sira halo politika ho prinsipiu ida atu hadia povu ida ne’e nia vida ba futuru, laos halo politika atu hetan kadeira. “Jerasaun ida ne’e hakarak hatene lolos istoria no lideransa rai ida ne’e nian. Loas ita inventa istoria tamba hamlaha kadeira no ambisaun atu hakarak ukun. Ne’e injustu no ita nia politika ne’e sei laiha valor,” Alex afirma tan.
Antes ne’e, Aleixo “Cobra” da Silva Gama, eis ativista pro-independensia ba jornalista sira iha nia servisu fatin, Kinta (4/8) fo sasin katak, iha rezistensia nia laran, Xanana ho Taur duni mak fo orientasaun ba liman kroat povu nian (Falintil) hodi luta hasoru invazor Indonezia.
“Hau bele dehan, desde Saudozu Prezidenti Nicolau Lobato ho Vicente Reis mate, Xanana ho Taur, inklui Mau Hunu, Mau Hudu, Konis Santana, ho komandante Falintil sira seluk tan mak lidera funu ne’e. Tamba ne’e, wainhira Meta Malik dehan, Xanana ho Taur la’os funu na’in kala nia la hatene prosesu ne’e no la akompanha prosesu ne’e,” Aleixo Cobra afirma hikas.
Cobra mos la nega katak, povu aileba sira duni mak luta na’in, maibe la bele nega katak, iha ema ruma mak lidera no orienta funu ne’e.
“Sira ne’ebe orienta no lidera funu ne’e mak maun bo’ot Xanana, Taur Matan Ruak, Lere Anan Timur, Konis Santana, David Alex “Daitula”, Mau Hunu, Mau Hudu, Lu Olo, ho Komandante Falintil sira seluk tan. Tamba ne’e, deklarasaun Meta Malik nian ne’e la bazeia ba realidade no tenta atu manipula istoria ba sira nia interese politika,” afirma Aleixo Cobra.
Cobra mensiona tan katak, kontribuisaun maun bo’ot Xanana ho Taur nian ba prosesu luta ida ne’e, la’os povu Maubere deit mak hatene, maibe “Otonomista” pro-integrasaun ho Tentara Indonezia sira mos hatene.
Cobra mos husu ba politiku sira hotu iha rai ida ne’e atu la bele banati tuir hahalok Meta Malik nian ne’e, maibe buka halo politika ho moral, etika, no aprezenta programas ba povu hodi bele hetan fiar husi povu.
“Ita la bele halo politika bosok tun sa’e. Sa tan, sakrifika ema seluk. Tamba ne’e, hau husu ba joventude rezistensia sira ho povu Maubere tomak atu kuidadu ho líder politiku bosok ten sira,” katak Aleixo Cobra.
Iha parte seluk, Julio Sarmento alias Meta Malik liu husi karta komunikadu ne’ebe STL simu, esklarese katak, iha konsolidasaun Partido Democratico (PD), iha Suku Kaikoli, Sabado (30/07/2011), nia koalia konaba historia Resistencia no Funu Naruk ida ne´e.
Iha biban neba, Meta Malik hateten, nia koalia konaba envolvimentu povo tomak iha prosesu funu ida ne´e, to´o hetan “Independencia”. Tamba ohin loron, mosu funu nain no Assuwain barak, neduni buka soe hela ba povo konaba se maka funu nain lolos, povu ain tanan sira maka funu nain.
“Iha biban ne’e, atu hatoo deit intensaun hau ninia maka ne’e, atu siniku (sindir) deit katak ohin mosu funu nain, assuwain oi-oin, maibe sira ne’ebe funu nain lolos nonok no la sura sira nia kolen kona ba funu nain ka lae, Assuwain ka lae. Ho ida ne’e maka referensia natural ba sira nain rua, tamba la iha ema ruma iha rai ida ne’e atu kestiona sira nain rua ninia lideransa ba prosesu luta Ukun rasik an,” Meta Malik esplika.
Nia tenik, “hau la moris iha liur, ne’e la konhese maun Xanana-Taur Matan Ruak no sira nia kompaneirus sira balun ninia kontribuisaun ba funu ba liberta rai lulik no povu assuwain ida ne’e. Tamba ne’e, iha rai ida ne’e, la iha ema ida maka bele sukat maun boot nain rua no sira kompaneirus sira ninia kontribuisaun ba funu ba rai ida ne’e. mik

Tidak ada komentar:

Posting Komentar