DILI-Maske Bankada Fretilin halai sai husi plenaria, tanba rejeita Planu Estratejiku Dezenvolvimentu Nasional (PEDN), maibe Parlamentu Nasional aprova duni PEDN ho votus maioria 38, inklui votus husi Bankada KOTA ho Bankada Partidu Povu Timor.
Hafoin votasaun, Primeiru Ministru Xanana Gusmão dehan sira nebee (Fretilin) halai sai husi salaun, tanba sira salah paham, katak PEDN Xanana, CNRT ou AMP nian. Maibe tuir lolos “PEDN nee ita nian no Timor-oan hotu nian, tanba PEDN hanesan vizaun ida atu lori nasaun no povu Timor sai husi kiak ho rendimentu nebee diak no aas,” dehan Xanana, Segunda (11/7) iha Sesaun Plenaria Parlamentu Nasional.
Xanana mos dehan, vizaun dezenvolvementu nasional maka PEDN nee, maibe se partidu seluk se aban bainrua ukun, hakarak halo revizaun ou muda estrategia no define prioridade seluk mos labuat ida, tanba PEDN laos dogma ida nebee labele muda ou labele halo revizaun.
Iha aprezentasaun PEDN, Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, fo konfiansa no orgulhu katak PEDN, ne’e timor tomak nia produtu rasik. Nia hatutan PEDN mos produtu husi servisu nebe sidadaun timor-oan voluntariu maka halo, haleu nasaun ne’e hodi rekolla dadus nebe persiza. Tamba ne’e, PEDN hatur ema timor-oan hanesan pontu sentral ba konsiderasoens ka hanoin estratejias ho asaun tomak. Dever Estadu nian maka atu loke dalan no PEDN hatudu dalan ida ne’e.
Nasaun Timor-Leste (TL) katak PM Xanana, hanesan pais demokratiku, maibe laiha estadu ida maka moris loos deit ho liberdade expresaun nomos laiha estadu ida maka moris loos deit ho dezenvolvimentu fiziku. Demokrasia fundamental ba dezenvolimentu integradu no sustentavel pais nian, maibe laiha dezenvolvimentu mak laiha demokrasia.
Nia hatutan, kulaker prosesu politiku no sosio ekonomico sempre aprezenta obviamente, komplexidade husi faktores nebe barak, nebe tenki konsidera nafatin, husi ida-idak duni, maibe liu-liu ba interligasaun entre sira hotu, tamba faktores sira nee maka naturalmente sei kondisiona ka determina, iha momentu konkretu ida, prosesu ninia avansu, ou ninia recuo global. Ida nee maka dezafiu nebe koloka ba timor-oan sira hotu. Ou lao ba oin hodi infrenta hamutuk futuru ho optimismu, ou hela iha fatin hodi ezamina loos deit indesizaun.
“Tamba ne’e maka hau sei hahu ekspoen pressuppostos PED nian,” esplika Xanana. PEDN katak PM Xanana, hanesan produtu husi analize kritika no konsekuente konaba PDN, nebe fo sai tiha ona iha 2002, analiza nee serve atu komprende evolusaun nebee hetan, iha prosesu konstrusaun Estadu no Nasaun.
Analiza nee fo enfaze ba vizaun governantes sira nian iha tempu neba, konaba kombate hasoru kiak, maibe kaer mos ba hanoin nebe hakerek iha dokumentu katak tamba PDN hanesan “primeiru planu TL nian, importante duni atu halo revizaun, dalabarak hodi hare didiak karik diresoens estratejikas sira ne hotu sei vale nafatin ou karik tenki halo alterasoens balun,” tenik Xanana.
Nune’e mos analiza nee konsidera mos rekomendasaun nebe hasai iha PDN katak, “ tamba planu TL dauluk mak ida ne’e, tenki halao kedas revizaun kompleta, depois ninia primeiru ano operasionalizasaun, (katak revizaun ne’e, lolos, tenki halo ona iha Julhu-Agostu 2003).
Tuir Xanana katak, TL foin sai husi situasaun ida nebe hetan destruisaun ba 70% iha infrastrutura no iha tempu nebe hahu hari husi zero, ita nia administrasaun, PDN refleta sirkunstansia aktuais momentu politiku ida neba nian, hodi nune’e aktividades tomak orienta barak liu ba estabelesementu, tantu iha rekursu humanus komo iha institusoens, nebe balun seidauk iha. Factor ida seluk nebe tenki sura mos maka falta rekurusu finanseiru husi ita nia estadu, nudar baze ba implementasaun efektiva husi kualker planu. Iha ita nia analize, ita la haluha konaba ita nia total dependensia ba fundus de apoiu husi komunidade internasional i ba sira ita hato’o ita nia agradese wain.
“PED mai hanesan produtu husi aspirasoens povu nian, liu husi konsulta alargada a nivel nasional. Hau hakarak dehan katak ho ida ne’e, dala rua ona ba hau, konta ho ida nebe hau mos halao iha 2001, hodi produz PDN,” katak Xanana.
Iha aprezentasaun sumariu PED nian, ‘Husi Konflitu ba Prosperidade’, mai bele senti katak ita nia povu hein hela ba aksaun nebe desizivas liu, atu bele mai hakman sira nia susar no terus loro-loron nian, ita nia povu hein hela ba aktuasaun nebe konsistentes liu, lori hadia sira nia kondisoens moris sira infrenta dadaun.
“Hau tenki hateten ho orgullu, hau fiar metin, hotu-hotu iha ne’e sei iha sentimentu nebe hanesan katak Planu Estrategiku Dezenvolvimentu ne’e, timor-oan tomak nia produtu rasik,” Xanana hakilar hodi hafiar ema sira nebee deskonfia katak PEDN ema estranjeiru nian.
Xefi Governu nee mos dehan, Vizaun 2020 PDN nian iha nafatin relevansia agora, hanesan iha 2001. Vizaun ida ne’e duni maka PED hakarak hetan ba 2030, tamba hotu-hotu nebe hamutuk iha ne hakarak atu TL tenki sai sosiedade demokratika i prospera ida ho ai han sufisiente, uma no roupa ba ema hotu-hotu. Ema hotu sai matenek, kualifikadus, isin diak no hetan moris naruk no produtiva. Sira bele partisipa aktivamente iha dezenvolvimentu ekonomiku, social i politiku, hodi promove igualidade social no unidade nasional. Iha planu degrada katak ema hotu-hotu sei la moris izoladu ka dook malu, tamba sei iha estrada, transporte, eletrisidade i komunikasoens nebe diak iha sidade ho aldeia, iha rejiaun pais nian tomak. Produsaun no empregu sei aumnta iha sektores hotu-hotu-agrikultura, florestas i peskas. Padroens moris no servisu, sei sai diak liu tan ona ba Timor oan tomak.
“Ita hotu-hotu nebe halibur hamutuk iha ne’e, ita nia povu doben nia oan, povu nebe ita ida-idak reprezenta, tuir ida-idak nia knar. Ita hotu nebe hamutuk iha ne’e, mesak pais ida ne’e nia oan no liu husi obrigasoens nebe ita ida-idak simu, ita hotu iha responsabilidade politika no moral atu hanoin konaba nasaun ne’e nia futuru,” Xanana apela.
Kondisoens aktuais nasaun nia ejize ba Lideransa Pais nian, katak Xanana tenke assume, sem hesitasaun, responsabilidade historika, no atu iha aten brani hodi hola desizaun konaba futuru, nebe kmanek duni ba Povu Timor-Leste
Responde ba akuzasaun Fretilin nian katak PEDN nee terlambat ona tanba besik ona eleisaun jeral, Xanana dehan, seidauk terlambat, tanba eleisaun sei hahu iha tinan klaran 2012. Se dehan terlambat karik, hanesan Fretilin uluk halo helai deit fulan ida ka rua ba eleisaun, Fretilin halo lei atu proteje sira nian aan, hanesan Fretilin halo lei ba pensaun vitalisia. “Ida nee maka dehan terlambat, tanba ukun atu hotu ona, lufulafu lei ida hodi benefisia sira nebee ukun iha tempu nebaa,” dehan Xanana.
Husi Planu Infra-Estrutura, Ministru Pedro Lay esplika katak too tinan 2015, sei hadia no loke estrada kilometro 3.500. Sei halo mos Portu foun iha Tibar Kasait-Liquisa, no dada bee ba eskola, ospital no ba populasaun iha area rural sira.
Fretilin Rasik Walk Out
Partidu opozisaun Fretilin rasik, walk out husi Plenariu Parlamentu Nasional, tamba konsidera katak planu ne’e tarde ka terlambat, ho razaun hela deit tinan ida mandatu governu Aliansa Maioria Parlamentar (AMP) remata.
Prezidenti Bankada Fretilin, Aniceto Guterres, iha debate hateten, PEDN la refleta povu nia mehi, maibe ema estranjeiru, tamba projeitu barak maka monu ba ema estranjeiru, duke ba Timor-oan rasik, ho nune’e PEDN hanesan hasai osan ba estranjeiru.
“Fretilin la fiar katak, Planu Estratejiku Dezenvolvimento ne’e Xanana nia mehi no povu nia mehi, maibe ema estranjerrus nian, tanba planu ida ne’e hamosu perguntas mak barak duke resposta, no planu ida ne’e hatudu katak, atu hatama lalais ema estranjerus sira mai iha TL hodi okupa fatin,” hateten Aniceto, liu husi deskusaun aprezentasaun PEDN, iha PN Segunda (11/7).
Kestaun ne’e mos reforsa husi Deputadu Inacio Moreira, katak, tarde ona mai halo aprezentasaun PEDN iha PN, tamba hela deit tinan ida, governu atu remata ona. “Ami bele dehan ida ne’e terlambat ona, tanba ukun durante tinan 4 nia laran, la koalia konaba PEDN, depois ukun besik remata ona ou hela deit tinan ida, foin mak atu aprezenta PEDN ne’e,” rerforsa Inacio.
Ho razaun hirak ne’e, maka iha sesaun loraik, partidu opozisaun walk out, tamba sira mos lakohi atu sai karimbu ba governu nia mehi ne’e, no rejeita ba guiaun PEDN. Hatan no hare ba walk out husi partidu opozisaun, Primeiru Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão hateten sira nebe sai, tamba sira la komprende no la estuda didiak PEDN, tamba nee maka sira la hatudu vontade diak no nesesidade atu hadia.
“PEDN ne’e kontinuasaun husi PDN iha tinan 2002, sira ohin sai ne’e la konhese PDN 2002. Sira la estuda PDN maka sira la komprende, tanba ne’e maka sira la hatudu boa vontade no nesecidade atu hadia,” deklara PM Xanana.
PM Xanana hatutan, esbosu ka draf konaba PED ne’e entrega ba lider, hanesan Prezidenti Republika (PR), Bispo no lider opozisaun Mari Alkatiri. Presidente Republika maka haruka opiniaun ka fo komentariu, maibe sira seluk lae.
PM Xanana mos rejeita katak sira aprezenta PEDN iha PN laos tamba atu eleisaun, maibe sira halo tuir deit prazu nebe iha ona kalendariu.
“Ami la aprezenta PED tanba atu halo eleisaun, maibe prazu ne’ebe estabelece ona iha kalendariu ne’ebe previstu, tanba kestaun teknika konaba hakerek dokumentus ka kompila no harmonia dokumentus, needuni tempo maka la to’o hodi aprezenta dokumentus mai PN,” dehan PM Xanana.
PEDN 2011-2030 hatutan husi PDN 2002, ne’ebe hakerek bazeia ba Dokumentus Vizaun 2020, bazeia ba konsulta publika ne’ebe iha 2001. Iha PDN 2002, hakerek pajina 62 katak, “ Tanba ida nudar planu ba dala uluk, ne’e maka iha Jullu no Agostu 2003 halo revizaun ba PDN”.
Tanba Governu anterior laiha tempu no prioridade ba harii estadu, needuni iha Programa IV Governu Konstitusional, aprova iha PN iha Setembru 2007. Iha 2009, Governu hahu halibur ministerius hotu-hotu, direktores jerais no nasionais hodi halibur draft kada ministerius.
Durante (Janeiru, Fevereiru no Marsu) 2010, PM bolu kada ministerius no diretores sira hodi kompila hamutuk tama ba dokumentus ida. Hahu Abril to’o Setembru 2010, halo konsulta PEDN ba sub-distritus 65 iha Timor-Leste laran tomak. Iha loron 30 Junho 2011, Konseilu Ministru aprova dokumentus PEDN no 5 Jullu submete ba PN. 11 fulan Jullu 2011, debate ba PEDN iha PN no sei aprezenta ba parseirus sira iha surumutuk TLDP iha Dili, 12/7/2011.
Deputadu husi Bankada PD, Adriano Nascimento hateten, Planu Estratejiku Dezenvolvimentu Nasional (PEDN), ne’e povu nia mehi, ne’eduni ba povu la terlambat hanesan buat ne’ebe mak Fretilin dehan.
Entertantu Deputadu husi Bankada PD, Rui Menezes hateten, planu ida ne’e interese povu tomak iha TL nian, ne’eduni la terlambat ba povu, “Ita atu dehan katak, planu ne’ebe governu halo no PM aprezenta ne’e povu ou ita hotu nia mehi, ita no ita hotu nia interese, ne’eduni ida ne’e la terlambat ba povu, maibe terlambat ba Fretilin karik, tanba lolos se sira mak iha hanoin atu halo uluk maibe la konsege halo”. par/mj9
Xanana mos dehan, vizaun dezenvolvementu nasional maka PEDN nee, maibe se partidu seluk se aban bainrua ukun, hakarak halo revizaun ou muda estrategia no define prioridade seluk mos labuat ida, tanba PEDN laos dogma ida nebee labele muda ou labele halo revizaun.
Iha aprezentasaun PEDN, Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, fo konfiansa no orgulhu katak PEDN, ne’e timor tomak nia produtu rasik. Nia hatutan PEDN mos produtu husi servisu nebe sidadaun timor-oan voluntariu maka halo, haleu nasaun ne’e hodi rekolla dadus nebe persiza. Tamba ne’e, PEDN hatur ema timor-oan hanesan pontu sentral ba konsiderasoens ka hanoin estratejias ho asaun tomak. Dever Estadu nian maka atu loke dalan no PEDN hatudu dalan ida ne’e.
Nasaun Timor-Leste (TL) katak PM Xanana, hanesan pais demokratiku, maibe laiha estadu ida maka moris loos deit ho liberdade expresaun nomos laiha estadu ida maka moris loos deit ho dezenvolvimentu fiziku. Demokrasia fundamental ba dezenvolimentu integradu no sustentavel pais nian, maibe laiha dezenvolvimentu mak laiha demokrasia.
Nia hatutan, kulaker prosesu politiku no sosio ekonomico sempre aprezenta obviamente, komplexidade husi faktores nebe barak, nebe tenki konsidera nafatin, husi ida-idak duni, maibe liu-liu ba interligasaun entre sira hotu, tamba faktores sira nee maka naturalmente sei kondisiona ka determina, iha momentu konkretu ida, prosesu ninia avansu, ou ninia recuo global. Ida nee maka dezafiu nebe koloka ba timor-oan sira hotu. Ou lao ba oin hodi infrenta hamutuk futuru ho optimismu, ou hela iha fatin hodi ezamina loos deit indesizaun.
“Tamba ne’e maka hau sei hahu ekspoen pressuppostos PED nian,” esplika Xanana. PEDN katak PM Xanana, hanesan produtu husi analize kritika no konsekuente konaba PDN, nebe fo sai tiha ona iha 2002, analiza nee serve atu komprende evolusaun nebee hetan, iha prosesu konstrusaun Estadu no Nasaun.
Analiza nee fo enfaze ba vizaun governantes sira nian iha tempu neba, konaba kombate hasoru kiak, maibe kaer mos ba hanoin nebe hakerek iha dokumentu katak tamba PDN hanesan “primeiru planu TL nian, importante duni atu halo revizaun, dalabarak hodi hare didiak karik diresoens estratejikas sira ne hotu sei vale nafatin ou karik tenki halo alterasoens balun,” tenik Xanana.
Nune’e mos analiza nee konsidera mos rekomendasaun nebe hasai iha PDN katak, “ tamba planu TL dauluk mak ida ne’e, tenki halao kedas revizaun kompleta, depois ninia primeiru ano operasionalizasaun, (katak revizaun ne’e, lolos, tenki halo ona iha Julhu-Agostu 2003).
Tuir Xanana katak, TL foin sai husi situasaun ida nebe hetan destruisaun ba 70% iha infrastrutura no iha tempu nebe hahu hari husi zero, ita nia administrasaun, PDN refleta sirkunstansia aktuais momentu politiku ida neba nian, hodi nune’e aktividades tomak orienta barak liu ba estabelesementu, tantu iha rekursu humanus komo iha institusoens, nebe balun seidauk iha. Factor ida seluk nebe tenki sura mos maka falta rekurusu finanseiru husi ita nia estadu, nudar baze ba implementasaun efektiva husi kualker planu. Iha ita nia analize, ita la haluha konaba ita nia total dependensia ba fundus de apoiu husi komunidade internasional i ba sira ita hato’o ita nia agradese wain.
“PED mai hanesan produtu husi aspirasoens povu nian, liu husi konsulta alargada a nivel nasional. Hau hakarak dehan katak ho ida ne’e, dala rua ona ba hau, konta ho ida nebe hau mos halao iha 2001, hodi produz PDN,” katak Xanana.
Iha aprezentasaun sumariu PED nian, ‘Husi Konflitu ba Prosperidade’, mai bele senti katak ita nia povu hein hela ba aksaun nebe desizivas liu, atu bele mai hakman sira nia susar no terus loro-loron nian, ita nia povu hein hela ba aktuasaun nebe konsistentes liu, lori hadia sira nia kondisoens moris sira infrenta dadaun.
“Hau tenki hateten ho orgullu, hau fiar metin, hotu-hotu iha ne’e sei iha sentimentu nebe hanesan katak Planu Estrategiku Dezenvolvimentu ne’e, timor-oan tomak nia produtu rasik,” Xanana hakilar hodi hafiar ema sira nebee deskonfia katak PEDN ema estranjeiru nian.
Xefi Governu nee mos dehan, Vizaun 2020 PDN nian iha nafatin relevansia agora, hanesan iha 2001. Vizaun ida ne’e duni maka PED hakarak hetan ba 2030, tamba hotu-hotu nebe hamutuk iha ne hakarak atu TL tenki sai sosiedade demokratika i prospera ida ho ai han sufisiente, uma no roupa ba ema hotu-hotu. Ema hotu sai matenek, kualifikadus, isin diak no hetan moris naruk no produtiva. Sira bele partisipa aktivamente iha dezenvolvimentu ekonomiku, social i politiku, hodi promove igualidade social no unidade nasional. Iha planu degrada katak ema hotu-hotu sei la moris izoladu ka dook malu, tamba sei iha estrada, transporte, eletrisidade i komunikasoens nebe diak iha sidade ho aldeia, iha rejiaun pais nian tomak. Produsaun no empregu sei aumnta iha sektores hotu-hotu-agrikultura, florestas i peskas. Padroens moris no servisu, sei sai diak liu tan ona ba Timor oan tomak.
“Ita hotu-hotu nebe halibur hamutuk iha ne’e, ita nia povu doben nia oan, povu nebe ita ida-idak reprezenta, tuir ida-idak nia knar. Ita hotu nebe hamutuk iha ne’e, mesak pais ida ne’e nia oan no liu husi obrigasoens nebe ita ida-idak simu, ita hotu iha responsabilidade politika no moral atu hanoin konaba nasaun ne’e nia futuru,” Xanana apela.
Kondisoens aktuais nasaun nia ejize ba Lideransa Pais nian, katak Xanana tenke assume, sem hesitasaun, responsabilidade historika, no atu iha aten brani hodi hola desizaun konaba futuru, nebe kmanek duni ba Povu Timor-Leste
Responde ba akuzasaun Fretilin nian katak PEDN nee terlambat ona tanba besik ona eleisaun jeral, Xanana dehan, seidauk terlambat, tanba eleisaun sei hahu iha tinan klaran 2012. Se dehan terlambat karik, hanesan Fretilin uluk halo helai deit fulan ida ka rua ba eleisaun, Fretilin halo lei atu proteje sira nian aan, hanesan Fretilin halo lei ba pensaun vitalisia. “Ida nee maka dehan terlambat, tanba ukun atu hotu ona, lufulafu lei ida hodi benefisia sira nebee ukun iha tempu nebaa,” dehan Xanana.
Husi Planu Infra-Estrutura, Ministru Pedro Lay esplika katak too tinan 2015, sei hadia no loke estrada kilometro 3.500. Sei halo mos Portu foun iha Tibar Kasait-Liquisa, no dada bee ba eskola, ospital no ba populasaun iha area rural sira.
Fretilin Rasik Walk Out
Partidu opozisaun Fretilin rasik, walk out husi Plenariu Parlamentu Nasional, tamba konsidera katak planu ne’e tarde ka terlambat, ho razaun hela deit tinan ida mandatu governu Aliansa Maioria Parlamentar (AMP) remata.
Prezidenti Bankada Fretilin, Aniceto Guterres, iha debate hateten, PEDN la refleta povu nia mehi, maibe ema estranjeiru, tamba projeitu barak maka monu ba ema estranjeiru, duke ba Timor-oan rasik, ho nune’e PEDN hanesan hasai osan ba estranjeiru.
“Fretilin la fiar katak, Planu Estratejiku Dezenvolvimento ne’e Xanana nia mehi no povu nia mehi, maibe ema estranjerrus nian, tanba planu ida ne’e hamosu perguntas mak barak duke resposta, no planu ida ne’e hatudu katak, atu hatama lalais ema estranjerus sira mai iha TL hodi okupa fatin,” hateten Aniceto, liu husi deskusaun aprezentasaun PEDN, iha PN Segunda (11/7).
Kestaun ne’e mos reforsa husi Deputadu Inacio Moreira, katak, tarde ona mai halo aprezentasaun PEDN iha PN, tamba hela deit tinan ida, governu atu remata ona. “Ami bele dehan ida ne’e terlambat ona, tanba ukun durante tinan 4 nia laran, la koalia konaba PEDN, depois ukun besik remata ona ou hela deit tinan ida, foin mak atu aprezenta PEDN ne’e,” rerforsa Inacio.
Ho razaun hirak ne’e, maka iha sesaun loraik, partidu opozisaun walk out, tamba sira mos lakohi atu sai karimbu ba governu nia mehi ne’e, no rejeita ba guiaun PEDN. Hatan no hare ba walk out husi partidu opozisaun, Primeiru Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão hateten sira nebe sai, tamba sira la komprende no la estuda didiak PEDN, tamba nee maka sira la hatudu vontade diak no nesesidade atu hadia.
“PEDN ne’e kontinuasaun husi PDN iha tinan 2002, sira ohin sai ne’e la konhese PDN 2002. Sira la estuda PDN maka sira la komprende, tanba ne’e maka sira la hatudu boa vontade no nesecidade atu hadia,” deklara PM Xanana.
PM Xanana hatutan, esbosu ka draf konaba PED ne’e entrega ba lider, hanesan Prezidenti Republika (PR), Bispo no lider opozisaun Mari Alkatiri. Presidente Republika maka haruka opiniaun ka fo komentariu, maibe sira seluk lae.
PM Xanana mos rejeita katak sira aprezenta PEDN iha PN laos tamba atu eleisaun, maibe sira halo tuir deit prazu nebe iha ona kalendariu.
“Ami la aprezenta PED tanba atu halo eleisaun, maibe prazu ne’ebe estabelece ona iha kalendariu ne’ebe previstu, tanba kestaun teknika konaba hakerek dokumentus ka kompila no harmonia dokumentus, needuni tempo maka la to’o hodi aprezenta dokumentus mai PN,” dehan PM Xanana.
PEDN 2011-2030 hatutan husi PDN 2002, ne’ebe hakerek bazeia ba Dokumentus Vizaun 2020, bazeia ba konsulta publika ne’ebe iha 2001. Iha PDN 2002, hakerek pajina 62 katak, “ Tanba ida nudar planu ba dala uluk, ne’e maka iha Jullu no Agostu 2003 halo revizaun ba PDN”.
Tanba Governu anterior laiha tempu no prioridade ba harii estadu, needuni iha Programa IV Governu Konstitusional, aprova iha PN iha Setembru 2007. Iha 2009, Governu hahu halibur ministerius hotu-hotu, direktores jerais no nasionais hodi halibur draft kada ministerius.
Durante (Janeiru, Fevereiru no Marsu) 2010, PM bolu kada ministerius no diretores sira hodi kompila hamutuk tama ba dokumentus ida. Hahu Abril to’o Setembru 2010, halo konsulta PEDN ba sub-distritus 65 iha Timor-Leste laran tomak. Iha loron 30 Junho 2011, Konseilu Ministru aprova dokumentus PEDN no 5 Jullu submete ba PN. 11 fulan Jullu 2011, debate ba PEDN iha PN no sei aprezenta ba parseirus sira iha surumutuk TLDP iha Dili, 12/7/2011.
Deputadu husi Bankada PD, Adriano Nascimento hateten, Planu Estratejiku Dezenvolvimentu Nasional (PEDN), ne’e povu nia mehi, ne’eduni ba povu la terlambat hanesan buat ne’ebe mak Fretilin dehan.
Entertantu Deputadu husi Bankada PD, Rui Menezes hateten, planu ida ne’e interese povu tomak iha TL nian, ne’eduni la terlambat ba povu, “Ita atu dehan katak, planu ne’ebe governu halo no PM aprezenta ne’e povu ou ita hotu nia mehi, ita no ita hotu nia interese, ne’eduni ida ne’e la terlambat ba povu, maibe terlambat ba Fretilin karik, tanba lolos se sira mak iha hanoin atu halo uluk maibe la konsege halo”. par/mj9
Tidak ada komentar:
Posting Komentar