Senin, 20 Juni 2011

Formasaun profisionál iha Timor-Leste

Sekretáriu Estadu ba Formasaun Profisionál no Empregu, Bendito de Freitas, rekoñese katak formasaun profisionál, hanesan mós iha país sira seluk, nu’udar dezafiu ida ba Governu. Sekretaria Estadu Formasaun Profisionál no Empregu (SEFOPE), ne’ebé hanesan órgaun sentrál ho misaun atu halo planu, ezekuta, koordena no avalia polítika ba área ida ne’e, iha kompromisu atu garante asesu timoroan sira nian ba formasaun profisionál, hodi permite timoroan sira ne’e hotu atu bele hetan nafatin atualizasaun ba koñesimentu no kompeténsia sira hodi tama no/ka mantein iha vida ativa.
Iha tinan 2008, Governu kria ona FEFOP (Fundo de Emprego e Formação Profissional) ne’ebé fó apoiu ba inisiativa sira atu kria empregu imediatu liu hosu formasaun profisionál, formasaun emprezariál, parseria ho institutu sira mikro-kréditu, fomasaun iha fatin servisu nian no apoiu ba primeiru empregu.
SEFOPE iha diresaun tolu, tuir prioridade no polítika sira Governu nian ba formasaun profisionál: Diresaun Nasionál Formasaun Profisionál, Diresaun Nasionál Relasaun Traballu no Diresaun Nasionál Empregu.
Iha Formasaun Profisionál nia laran, kria ona organismu administrasaun indireta Estadu nian tolu: Sentru Nasionál ba Empregu no Formasaun Profisionál iha Tibar (CNEFP), Institutu Nasionál ba Dezenvolvimentu Maundeobra (INDMO) no Sentru Nasionál ba Aprendizajen industriál (CENAI). CNEFP, liu husi kooperasaun ho Governu Portugal nian, no CENAI, liu hosi kooperasaun Governu Brazil nian, fó apoiu ba kriasaun no implementasaun ba programa nasionál sira kona-ba formasaun profisionál no empregu. INDMO define padraun sira kompeténsia nian no estabelese sistema ida hodi fó sertifikadu ba formasaun profisionál tuir padraun nasionál no internasionál sira.
Iha kompeténsia husi ida ikus nian, dezenvolve ona subkomisaun haat atu alkansa área prioritária sira formasaun profisionál nian. Hahú iha 2008 Governu konsentra esforsu atu lori sistema formasaun profisionál hodi hatán ba nesesidade no ezijénsia sira la’ós de’it Timor-Leste nian maibé mós país seluk sira nian. Hahú hosi tempu ne’ebá, Governu forma ona traballadór 7000 iha área oin-oin.
CNEFP dezenvolve formasaun iha área konstrusaun sivil, karpintaria, eletrisidade, kanalizasaun no alvenaria. CENAI mós dezafia iha formasaun kona-ba área hirak ne’e duni maibé mós iha área teknolojia informasaun nian, kostura, indústria, panifikasaun idráulika. Tinan ne’e, sei prepara formadór sira atu iha tinan oin mai bele fó formasaun iha refrijerasaun, mekánika moto sira nian no manutensaun ba komputadór sira.
Hirak ne’e mak área prinsipál sira ba dezenvolvimentu país nian hodi hatán ba ezijénsia servisu nian no nu’udar prioridade kona-ba polítika formasaun profisionál iha Timor-Leste.
Fó kapasitasaun ba sidadaun sira hodi bele iha kualifikasaun hirak ne’ebé bele halo sira tama iha merkadu servisu nian no atu iha partisipasaun ativa hanesan preokupasaun Governu nian. Formasaun ba traballadór sira halo sira sai kompetitivu iha empreza sira nia laran no valoriza sira nu’udar ema profisionál.

http://timor-leste.gov.tl/?p=5202&lang=tp&n=1

Tidak ada komentar:

Posting Komentar