Rabu, 29 Juni 2011

Programa Hari Uma ba Ema Kiak Lider Komunitaria Oecusse Simu Kontenti

Posting Husi : Josefa Parada

AMBENO—Programa Milenium Development Goolds (MDG) IV Governu konstitusional iha tempu fulan oin sei hari uma 5 kada aldeia entaun Administrador distritu Oecusse, Jose Tanesib Anuno konvoka reuniaun integradu ida ho xefe suco sira no xefe aldeia tomak iha Oecusse hodi  nunee bele prepara lista ema sira nebe vurneravel liu atu hetan uma sira nee no lideransa comunitario sira tenki prepara fatin nebe diak hodi monta uma sira nee ba povu iha area rurais.
Lia hirak nee hato’o husi administrador distritu Oecusse ba STL iha eficio camara municipal Nunbei  Kinta feira (23/06) hafoin halao encontru integradu hu xefe suco 18, CDO, OGL no xefe aldeia  65 iha distritu ho objektivu atu prepara fatin hodi simu uma sira nebe preparadu tiha ona husi governu ba povu iha area rurais.
Iha encontru nee ADO bele hatene informasaun konaba oinsa preparasaun suku no aldeia ba MDG atu simu uma 5 nee tamba tuir planu governu nian atu hari iha tinan 2011-2015 kada  aldeia uma hirak nee sei la hanesan Uma neebe hari tiha ona husi Ministeriu Soidaridade Sosial (MSS) maibe uma hirak nee sei hari iha fatin ida.
Tuir Ado, Programa MDG nee sei hala’o durante tinan 5 comesa iha tina nee 2011-2015 kada tinan sei hari uma 5 to’o tinan 5 tanba nee  to’o Iha tinan 2015 iha uma 25 maka hamrik iha kada aldeia, tuir planu tipe neebe iha maka hanesan 3:6,50,7:6 tipe hirak nee sei hare tuir total familia uma laran.
“Total Uma neebe sei hari iha ita nia distritu Oecusse tinan 2011 hamutuk uma 325 tanba iha ita nia distritu iha aldeia 65 nebe uma 5 sei hamrik iha aldeia idak-idak mas kona ba  kriterai ema se maka atu hetan uma hirak nee maka ema neebe kbiit laek, alejadu, matan delek, no karik mos ba sira neebe foin forma uma kain,”nia informa.
Konaba material la persija fatuk, rai henek no ai maibe uma sira nee jadi tiha ona husi tim ou ema ida maka sei mai monta uma hirak nee tamba TL hetan hetan doador husi Governu Americano nebe husu ba xefe suco no xefe aldeia sira atu pasa informasaun tamba iha 30 de Junu dadus sira nee tenki hatama kompletu ona, ema  sira nia naran, fatin ou rai ho tipe uma para tim husi nasional bele atende.
Kona-ba orsamentu husi Governu Lokal sidauk hatene tanba tuir Informasaun neebe ke iha katak uma hirak nee sei mai monta deit tanba uma sira nee jadi tiha ona  iha fatin seluk sira mai monta deit hanesan uma mobile .
Iha fatin hanesan xefi do suku Costa Alexo Abi hateten katak agora dau-dauk koordena ho komunidade sira iha suku kosta no mos Diresaun Nacioal Terras Propriedade (DNTP) Oecusse kona-ba planu governu atu hari uma ba komunidade sira neebe tama kategoria kbiit laek .
“Engkontru nee hotu ona tanba nee ami sei fila fahe informasaun ba komunidade atu identifika ba fatin sira neebe daik atu hari uma sira nee pa ra aban bain rua tanba uma hirak nee sei hari to’o 2015 kada tinan hari uma 5 iha aldeia ida tanba nee labele tau iha fatin kloot tenke tau iha fatin luan tanba nee maka sei koalia mos ho DNTP Oecusse, Ami kontenti teb-tebes ho politika governu tanba bele fo uma ba ema neebe vulneravel ka kbiit laek hanoin katak planu governu nee diak teb-tebes , “nia hateten .
Iha sorin seluk Xefi do Suku Lele-Ufe Jose Poto hateten katak importante tebes programa governu atu hari uma sira nee ba komunidade sira nee la iha kondisaun ka kbiit atu hari uma tanba nee importante tebes atu hari uma sira iha foho barak maka la iha kondisaun .
“Importante atu governu hari uma ba Kiak sira tanba nee uma sira iha foho kondisaun ladaik tanba nee hau husu ba governu atu nune implementa lalais iha tempu agora atu nune la bele ihtan tan impaktu husi udan boot tan uma neebe hari iha parte fohoh maka barak liu tan banee maka presija hari agora labele dada tempu tanba orsida udan tun ona problema boot ona diak liu halao antes udan tun”nia dehan .
Uma 5 neebe atu hari husi governu ba it ania komunidade Informasaun hirak nee ami passa ba sira tanba nee maka governu presija implementa lalais atu nune la bele hamosu problema katak sei bele governu Implementa lalais tanba wain hira implementasaun n e’e lao tarde nee xefi suku maka hetan fali problema katak nee loos ka lae maibe ida nee lideransa komunitario halao ona encontru ho nai ulun sira iha vivel altu klaru katak ida nee loos tanba nee maka implementasau nee tenke lalais.
Iha fatin hanesan official Dezenvolviomentu Comunitariu (CDO) Subdistritu Nitibe Agostinu Afulit hateten Governu presija tebes atu hari uma hirak nee tanba hare ba kondisaun povu presija tebes tanba povu maioria maka kbiit la to’o atu hari uma tanba nee maka agora governu loke ona matan ba nia povu sira ho kada aldeia sei hetan uma 5 kada tinan durante tinan 5 nia laran hahu 2011-2015.
“Planu governu neebe iha tenke implementa tanba povu halerik ba necesidade baziku nian tanba nee governu mos matan nak loke ona no tilun rona ona atu implementa ona ba nia povu iha rai ida nee”katak Afulit.
Nee duni liu husi programa MDG bele tulun diak liu tan povu sira nebe kbiit laek atu goza independensia ida nee liu husi dezenvolvimentu iha seitore oi-oin ba future jerasaun foun sempre nakonu ho prosperiedade ba funu ukun rasik an no tempu independensia rai Timor. jos

Tidak ada komentar:

Posting Komentar