DILI–Bankada CNRT Parla mentu Nasional reazen makaas hasoru relatoriu PNUD no konsidera hanesan virus “Pat ologia Sosial” nebe bele des tabiliza mentalidade, hamosu irasionalidade, destroi prinsipiu sientifiku no maldade sira seluk nebe bele lori desgrasa no dezastre ba Povu Timor-Leste.
“Ami sente triste ho divulgasaun ida ne’e karik hanesan virus “Patologia Sosial” nebe ho nia karakter destruitiva nebe bele afeta hanoin no haha lok diak, la refleta kondisaun real nebe iha,” Deklara Vice Prezidente Bankada CNRT, Pedro dos Martires da Costa kasu lia hirak nee liu husi deklarasaun politik iha sesaun plenaria Segunda (30/5).
Pedro hatete substansia husi dokumentus ne’e rasik la kredible no faktual, barak liu mak “bias”, laiha sufisiente provas hodi suporta sira nia statement iha relatoriu.
Iha biban nee Pedro hatete Bankada CNRT harakak agradese nebe a’as ba bankada Fretilin nebe konsege revela substansia husi dokumentu UNMIT nian ida ho titulo “ Xanana hanesan Fator Obstakulo ba sistema Governasaun Demokratika” inklui alerta Bancada Fretilin ba Parlamento Nasional atu proteje no defende Konstituisaun husi ameasa no mos kritikas no hanoin balu haburas epigrafe.
Pedro mos hato’o agradesementu ba UNMIT lideransa no mos ba ninian staf matenek nasionais ka internasionais nebe berani hodi admite divulgasaun dokumentu nee. Grupu ikus ne’e bele sente katak ho divulgasaun dokumentu ida ne’e bele estraga naran boot Xanana Gusmão.
Bankada CNRT esklarese katak Pedro konsiente no la duvida sekarik Saudozo Sergio Viera de Mello mak sei moris nia bele sai testamunha ba realidade hirak ne’e, ema idak nebe konese diak lideres historiku sira no sempre kolabora hamutuk wainhira hosuru problema no buka solusaun nebe diak ba Povu rai ida nebe ita hot-hotu hadomi. Karik difisll ona ba rai ida ne’e dehan Pedro atu hetan ema sira hanesan figura Sergio Vieira de Melo no mos hanesan Ian Martin nebe konese diak Timor ho nian povu hanesan sira a’an rasik. Bankada ho sentimentu berani bele hateten katak sekarik figura sira nebe mak refere iha leten sei iha rai Timor krize hanesan 2002, 2004 no 2006 sei lamosu.
Bankada CNRT informa katak lolos Missaun ONU nian iha Timor-Leste tenke konsiente katak sira sente orgulho karik susesu no mos sente triste wainhira hasoru problema, Misaun ONU hanesan observador no parseiro asumi mos responsabilidade ba knar governasaun no dezenvolvimntu nasional.
Matenek nain sira tantu nasionais ka internasionais integrado iha Missão ONU hatur epigrafe hodi konsidera PM Xanana hanesan obstakulu Demokrasia. Iha dokumentu Bancada CNRT hakarak hatudu ninian pozisaun hanesan diskorda totalmente ho statemen ne’e, tanba bosok, la faktual katak la tuir realidade nebe iha ou seja falta de elementus komprovativus nebe suporta, duvida makaas intelektualidade matenek nain sira nian hanoin ne’e, hanoin nebe badak liu no la domina konseitu nia variaveis kona ba demokrasia.
Hatur hanoin ida tuir kategoria matenek presiza halo analize profunda ba fenomena sa deit mak iha ninian arredor, ema diuk, matan delek, mudu karik servisu hamutuk tan ho ema beikten bele hare’e no halo buat hot-hotu ao kontrariu ba realidade nebe iha, la hakfodak no minimizadu ho statemen nebe refere, tanba sistema nebe montadu iha estadu ida ne’e la reprova lideransa aktual Primeiru Ministru nian.
Pedro hatutan, atu hatene lolos buat hirak ne’e povu maka iha direitu atu fo sasin, karik PM Xanana aliade tiha ona povu nia fiar no mos aliade tiha ona soberania nasaun nian, fo apoiu inkondisional ba apelu Primeiru Ministru, Timor oan sira nebe servisu iha UNMIT, atu lalika loko a’an, lalika hatudu demais ba ema sira nia moras a’at nebe hanaran kolonializmu intelektual, atu la bele aliade soberania rai nee, sei la fo apoiu ba UNMIT hodi divulga statemen nee ho intensaun atu hakarak hanaruk tan sira nian misaun liu husi provokasaun krize.
CNRT diskorda totalmente ho hanoin Timor oan balun nebe suporta hela UNMIT hodi hatete UNMIT ajuda makas ekonomia povu nian no apresia no fo apoiu tomak ba Prezidente Parlamentu Nasional Fernando La Sama de Araujo, nebe la konkorda ho relatoriu nebe hatur PM Xanana nudar perturbador demokrasia.
Nune’e tuir Deputadu Inacio Freitas Moreira husi bankada Fretilin hateten lolos deklarasaun Fretilin nia fo sai semana ida kotuk katak mas sei deit saida maka PNUD hakerek, Antes ne’e Fretilin hasei bei-beik konaba hahalok sira nebe sama iha lei. Ne’e duni Fretilin husu ba deputadu AMP sira sira atu fo atensaun be-beik ba bo’ot sira katak atu halo sasan saida deit ba rai ida ne’e tenki tuir lei.
“ Hau hanoin ida ne’e intersante te-tebes mas diak liu ita ho kakutak malirin diskuti ho sientifiku konaba hahalok ne’e karik, hau kontenti no ita mos la bele koalia tam maluk sira neb servisu iha UN ne’e, tamba ne’e maka atu halo buat hot-hotu tenki tuir lei ne’e maka los,” dehan Inacio.
Deputadu Rui Menezes husi bankada PD antes hatete PD katak la rekonese relatoriu PNUD nian ho razaun relatoriu ne’e la refleta realidade nebe TL iha, desde Timor Leste ne’e hetan restaurasaun independensia iha 20 Maiu 2002, progresu balun nebe internasionalmente hanesan industria transparansia mina rai TL ne’be hetan 1o lugar iha Asean no 3o iha mundu.
“ Hau komprende katak ONU halo konkluzaun ba relatoriu ne’e hodi tau todan ba Timor oan katak atu dehan ita labele hamrik mesak para sira nia presensa atu kontinua nafatin li-liu ba sira nia interese no objetivu katak politikamente ita hot-hotu konkorda 2012 UNMIT remata nia misaun iha TL enatun siar kria relatoriu sira ne’e para Timor oan hasoru malu fila fali ka kontra malu,” dehan Rui.
Entretantu Deputadu KOTA, Manuel Tilman komenta katak sira komprende diskursu PM Kay Rala Xanana Gusmao nian iha 17 Maiu 2011 iha DCC. “ Ami haree katak diskursu ida nebe koretu konaba situasaun duni. Nebe hau husu para kolega sira CNRT, Fretilin no hot-hotu ita buka dalan no komprende situasaun,” dehan Tilman. Jaime do Rosario
Pedro hatete substansia husi dokumentus ne’e rasik la kredible no faktual, barak liu mak “bias”, laiha sufisiente provas hodi suporta sira nia statement iha relatoriu.
Iha biban nee Pedro hatete Bankada CNRT harakak agradese nebe a’as ba bankada Fretilin nebe konsege revela substansia husi dokumentu UNMIT nian ida ho titulo “ Xanana hanesan Fator Obstakulo ba sistema Governasaun Demokratika” inklui alerta Bancada Fretilin ba Parlamento Nasional atu proteje no defende Konstituisaun husi ameasa no mos kritikas no hanoin balu haburas epigrafe.
Pedro mos hato’o agradesementu ba UNMIT lideransa no mos ba ninian staf matenek nasionais ka internasionais nebe berani hodi admite divulgasaun dokumentu nee. Grupu ikus ne’e bele sente katak ho divulgasaun dokumentu ida ne’e bele estraga naran boot Xanana Gusmão.
Bankada CNRT esklarese katak Pedro konsiente no la duvida sekarik Saudozo Sergio Viera de Mello mak sei moris nia bele sai testamunha ba realidade hirak ne’e, ema idak nebe konese diak lideres historiku sira no sempre kolabora hamutuk wainhira hosuru problema no buka solusaun nebe diak ba Povu rai ida nebe ita hot-hotu hadomi. Karik difisll ona ba rai ida ne’e dehan Pedro atu hetan ema sira hanesan figura Sergio Vieira de Melo no mos hanesan Ian Martin nebe konese diak Timor ho nian povu hanesan sira a’an rasik. Bankada ho sentimentu berani bele hateten katak sekarik figura sira nebe mak refere iha leten sei iha rai Timor krize hanesan 2002, 2004 no 2006 sei lamosu.
Bankada CNRT informa katak lolos Missaun ONU nian iha Timor-Leste tenke konsiente katak sira sente orgulho karik susesu no mos sente triste wainhira hasoru problema, Misaun ONU hanesan observador no parseiro asumi mos responsabilidade ba knar governasaun no dezenvolvimntu nasional.
Matenek nain sira tantu nasionais ka internasionais integrado iha Missão ONU hatur epigrafe hodi konsidera PM Xanana hanesan obstakulu Demokrasia. Iha dokumentu Bancada CNRT hakarak hatudu ninian pozisaun hanesan diskorda totalmente ho statemen ne’e, tanba bosok, la faktual katak la tuir realidade nebe iha ou seja falta de elementus komprovativus nebe suporta, duvida makaas intelektualidade matenek nain sira nian hanoin ne’e, hanoin nebe badak liu no la domina konseitu nia variaveis kona ba demokrasia.
Hatur hanoin ida tuir kategoria matenek presiza halo analize profunda ba fenomena sa deit mak iha ninian arredor, ema diuk, matan delek, mudu karik servisu hamutuk tan ho ema beikten bele hare’e no halo buat hot-hotu ao kontrariu ba realidade nebe iha, la hakfodak no minimizadu ho statemen nebe refere, tanba sistema nebe montadu iha estadu ida ne’e la reprova lideransa aktual Primeiru Ministru nian.
Pedro hatutan, atu hatene lolos buat hirak ne’e povu maka iha direitu atu fo sasin, karik PM Xanana aliade tiha ona povu nia fiar no mos aliade tiha ona soberania nasaun nian, fo apoiu inkondisional ba apelu Primeiru Ministru, Timor oan sira nebe servisu iha UNMIT, atu lalika loko a’an, lalika hatudu demais ba ema sira nia moras a’at nebe hanaran kolonializmu intelektual, atu la bele aliade soberania rai nee, sei la fo apoiu ba UNMIT hodi divulga statemen nee ho intensaun atu hakarak hanaruk tan sira nian misaun liu husi provokasaun krize.
CNRT diskorda totalmente ho hanoin Timor oan balun nebe suporta hela UNMIT hodi hatete UNMIT ajuda makas ekonomia povu nian no apresia no fo apoiu tomak ba Prezidente Parlamentu Nasional Fernando La Sama de Araujo, nebe la konkorda ho relatoriu nebe hatur PM Xanana nudar perturbador demokrasia.
Nune’e tuir Deputadu Inacio Freitas Moreira husi bankada Fretilin hateten lolos deklarasaun Fretilin nia fo sai semana ida kotuk katak mas sei deit saida maka PNUD hakerek, Antes ne’e Fretilin hasei bei-beik konaba hahalok sira nebe sama iha lei. Ne’e duni Fretilin husu ba deputadu AMP sira sira atu fo atensaun be-beik ba bo’ot sira katak atu halo sasan saida deit ba rai ida ne’e tenki tuir lei.
“ Hau hanoin ida ne’e intersante te-tebes mas diak liu ita ho kakutak malirin diskuti ho sientifiku konaba hahalok ne’e karik, hau kontenti no ita mos la bele koalia tam maluk sira neb servisu iha UN ne’e, tamba ne’e maka atu halo buat hot-hotu tenki tuir lei ne’e maka los,” dehan Inacio.
Deputadu Rui Menezes husi bankada PD antes hatete PD katak la rekonese relatoriu PNUD nian ho razaun relatoriu ne’e la refleta realidade nebe TL iha, desde Timor Leste ne’e hetan restaurasaun independensia iha 20 Maiu 2002, progresu balun nebe internasionalmente hanesan industria transparansia mina rai TL ne’be hetan 1o lugar iha Asean no 3o iha mundu.
“ Hau komprende katak ONU halo konkluzaun ba relatoriu ne’e hodi tau todan ba Timor oan katak atu dehan ita labele hamrik mesak para sira nia presensa atu kontinua nafatin li-liu ba sira nia interese no objetivu katak politikamente ita hot-hotu konkorda 2012 UNMIT remata nia misaun iha TL enatun siar kria relatoriu sira ne’e para Timor oan hasoru malu fila fali ka kontra malu,” dehan Rui.
Entretantu Deputadu KOTA, Manuel Tilman komenta katak sira komprende diskursu PM Kay Rala Xanana Gusmao nian iha 17 Maiu 2011 iha DCC. “ Ami haree katak diskursu ida nebe koretu konaba situasaun duni. Nebe hau husu para kolega sira CNRT, Fretilin no hot-hotu ita buka dalan no komprende situasaun,” dehan Tilman. Jaime do Rosario
Tidak ada komentar:
Posting Komentar